Een peiling in dagblad De Stentor van zaterdag 10 oktober 2020 wijst uit: 70% van de lezers wil niet meer dat het vliegveld wordt uitgebreid. Dit lijkt erop te wijzen dat de opinie in Nederland over Lelystad Airport definitief gekanteld is. De vraag is nu: hoe gaat de minister verder? 

Lees het artikel en bekijk het onderzoek op destentor.nl

De verbeteringen aan de laagvliegroutes die Minister Van Nieuwenhuizen heeft beloofd, zijn een jaar later klaar dan gepland. Dat valt te lezen in de Rijksbegroting van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat die op Prinsjesdag is gepubliceerd. Daarin staat dat het werk pas klaar is in november 2022. Dat was eerst nog 2021.

Update 18:00 uur: het Ministerie heeft in een tweet laten weten dat de realisatiedatum fout staat in de begroting. 

In de halfjaarlijkse voortgangsbrieven over de herindeling die aan de Tweede Kamer worden gestuurd lazen we tot nu toe telkens "winter 2021/2022" . In de meest recente van 1 juli 2020 schrijft de minister nog: "Dat betekent dat gekoerst wordt op realisatie per november 2021." Daardoor zouden zelfs de laagvliegroutes verleden tijd zijn, schrijft de immer optimistische Van Nieuwenhuizen. Wat de reden is dat er nu op 2022 wordt gemikt is niet bekend maar in de Rijksbegroting staat dat er vertraging is bij het programma luchtruimherziening onder meer door COVID-19.

De zogenoemde verbeteringen aan de aansluitroutes zijn overigens discutabel. Ze houden in dat de passagiersvliegtuigen hoger gaan vliegen tenzij dat niet kan. Op dit moment is de afspraak echter dat de vliegtuigen laag vliegen tenzij het hoger kan. In werkelijkheid komen de oude en nieuwe afspraak dus op hetzelfde neer maar worden slechts andere woorden gebruikt. 

Daarnaast heeft de minister er niet bij gezegd hoe vaak er dan nog laag gevlogen wordt en ook niet hoe laag. Het is een mooie belofte die is doorgeprikt. We hebben hem toegevoegd aan het lijstje met voorbeelden van schiphollen. 

Het is overigens onbekend wanneer het luchtruim opnieuw is ingedeeld. Het meest concrete wat hierover te vinden is, is dat er in 2023 "een start wordt gemaakt met de Roadmap 2023-2035". 

Link naar Rijksbegroting Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 15 september 2020
Link naar Voortgangsbrief luchtruimherziening 1 juli 2020

Hulde voor onderzoeksplatform Follow the Money en Omroep Flevoland! Uit hun financieel journalistieke onderzoek blijkt dat de uitbreiding van Lelystad Airport maar liefst 214 miljoen euro heeft gekost. En de kosten blijven oplopen, zonder dat er een vliegtuig opstijgt. Op de website van Follow the Money staat het volledige artikel dat echt de moeite waard is om te lezen.

Wat opvalt in het artikel is opnieuw het gegoochel met cijfers bij het ministerie, de gemeente Lelystad en Lelystad Airport. "Zo bleek bij nadere controle (van aangeleverde cijfers red) dat het ministerie allerlei kosten niet had meegerekend zoals de ruim 2 miljoen euro aan onderzoeken en rapporten", lezen we in het artikel. Het ministerie gaf aanvankelijk ook een lager totaalbedrag van alle kostenposten. Gelukkig weten ze bij Follow the Money hoe ze moeten factchecken.   

Daarnaast vraagt de onderzoeksjournalist Birte Schohaus zich verwonderd af hoe het kan dat er voor zo'n project nog niemand de kosten eens bij elkaar op heeft geteld. 

Lees het artikel bij Follow the Money

De luchtverkeersleiding van Lelystad Airport kost Nederland 4,4 miljoen per jaar (!) blijkt uit onderzoek van het TV-programma Nieuwsuur. Deze luchtverkeersleiding zit al sinds november te 'oefenen' op sportvliegtuigjes. De duimendraaiers zullen er ook nog zeker tot november 2021 zitten zonder echt te hoeven werken. Met als gevolg dat er rond de € 10.000.000 over de balk wordt gesmeten.

​​Minister Cora van Nieuwenhuizen en haar ambtenaren van het Ministerie zijn in 2019 voor de fanfare uitgelopen door alvast de luchtverkeersleiding en een voltallig brandweerkorps te installeren. Er is echter geen werk omdat passagiersvliegtuigen geen gebruik kunnen maken van het vliegveld. Het besluit om luchtverkeersleiders te installeren voordat de uitbreiding een feit was werd vorig jaar al met gehoon ontvangen. Burgers en Tweede Kamerleden zijn verontwaardigd.

D66-Kamerlid Jan Paternotte vindt het zonde van het geld. "De luchtverkeersleiders zijn inmiddels natuurlijk wel ingewerkt. Maar om nog anderhalf jaar sportvliegtuigjes te managen? Kunnen we die mensen niet wat beters te doen geven?"​

Zelfs de voorstanders van het vliegveld lijken kwaad te zijn en geven Stichting Red de Veluwe de schuld:

Het is van het begin af aan duidelijk geweest dat het te vroeg aannemen van de luchtverkeersleiding onnodig geweest. Deze zet is bewust gedaan om  de druk op te voeren. Nu de uitbreiding tot zeker november 2021 is uitgesteld zit iedereen met de gebakken peren: 10 miljoen euro in het afvoerputje.

Lees een uitgebreid artikel bij Nieuwsuur

​Tien natuur- en milieuorganisaties willen dat de plannen voor Lelystad Airport helemaal worden geschrapt. Dat staat in een bezwaarschrift dat onder meer is opgesteld door Natuur & Milieu, Greenpeace en Milieudefensie.

De milieuorganisaties, onder leiding van Natuur en Milieu, hebben de afgelopen weken suggesties van 16.000 Nederlanders verzameld met alternatieve voorstellen voor de Luchtvaartnota. ​

​"Klimaat, natuur en welzijn komen op de laatste plaats en het blijft vaak bij loze woorden", vat directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu de kritiek samen. Alleen door de plannen voor Lelystad te schrappen kan de uitstoot van broeikasgassen door de luchtvaart zodanig dalen dat die in lijn komt met het klimaatakkoord van Parijs. Ook op het gebied van geluidsnormen en gezondheidsschade bij omwonenden schieten de plannen tekort, vinden de bezwaarmakers.

Lees meer hierover in het artikel van NH Nieuws.

We hebben ook een zienswijze ingediend op de luchtvaartnota 2020-2050.

Stichting Red de Veluwe heeft haar zienswijze ingediend op de Luchtvaartnota 2020-2050. We hebben er voor gekozen om alleen te reageren op de onderwerpen 'Lelystad Airport' en 'de Veluwe'. Dat hebben we gedaan omdat deze (horror) toekomstvisie bol staat van de luchtfietserij. We zouden er dagen mee bezig zijn om alle onzin te weerleggen maar daar passen we voor.

De luchtvaartnota lezen is een oefening in geduld. Het stuk is langdradig en vaag. Er is geen rekening gehouden met de stikstofcrisis, coronacrisis en de klimaatcrisis. Wel belangrijk, lijkt ons en daardoor heeft het een hoog onrealistisch karakter.

De haren gaan echter recht overeind staan als het gaat over de ambities en de plannen. Volgens de plannenmakers staan klimaat en welzijn bovenaan de prioriteitenlijst maar kan de luchtvaart wel doorgroeien. Naar wel 800.000 vliegbewegingen(!). Hoe? Met o.a. elektrisch vliegen. Leuk idee, maar iedereen die zich een beetje heeft verdiept in deze materie weet dat dat onrealistisch is. Zelfs de minister zelf:

Ook 10 milieurorganisaties hebben een zienswijze ingediend met als advies: kap met Lelystad Airport. Ook namens de 20 Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen is een gedegen reactie ingestuurd. 

Vandaag is aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie van het vermoeden van misdrijven rondom de stikstofberekeningen van Lelystad Airport: valsheid in geschrifte, beïnvloeding van verklaring, misbruik van gezag èn verduistering van bewijsstukken. Bij de aangifte zijn zowel topambtenaren van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, adviesbureaus en de directie van Schiphol betrokken. De aangifte is gedaan door verschillende partijen waaronder de Samenwerkende Actiegroepen tegen Laagvliegen. Het Openbaar Ministerie gaat de zaak onderzoeken.

SATL heeft een reconstructie gemaakt van de stikstofberekeningen sinds 2014. Daaruit blijkt dat in de
verschillende versies van de MER onjuiste aannames resulteren in opvallend lage stikstofwaarden. De waarden zijn zó laag dat Lelystad Airport geen natuurvergunning hoefde aan te vragen. Zowel de ambtenaren als de ingehuurde adviseurs moeten geweten hebben dat deze berekeningen niet juist kúnnen zijn. Niet alleen de Commissie m.e.r maar ook de Tweede Kamer is meermaals verkeerd geïnformeerd. Het bewust verstrekken van onjuiste gegevens in deze situatie is een economisch delict en daarmee strafbaar.

Minister van Nieuwenhuizen verwijst in een verklaring over de naar beneden aangepaste berekeningen, naar een fout in de programmacode. Deze verklaring blijkt niet te kloppen, vonden de actiegroepen uit. Ook verzochten ambtenaren van het Ministerie van I&W in 2014 de MER te herzien, zogenaamd vanwege een uitgevoerde review met substantieel lagere stikstofwaarden. Misbruik van gezag, zo lijkt het. Want de betreffende review blijkt niet te bestaan, zo heeft de Minister de Kamer onlangs laten weten.

Opvallend is het feit dat het ministerie wel de resultaten van de stikstofberekeningen vrij geeft, maar de
onderliggende berekeningen geheim houdt. Dit is ongebruikelijk en maakt controle onmogelijk. Vragen
hierover van zowel Kamerleden als burgers worden niet beantwoord of ontweken. Ondanks vele (WOB)
verzoeken, weigeren het ministerie en de betrokken adviesbureaus elke medewerking.

Bij de strafbare feiten zijn (oud)ambtenaren van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, adviesbureaus en medewerkers van de Schiphol groep betrokken. ​SATL heeft in april jl. de bevindingen persoonlijk voorgelegd aan de betreffende ambtenaren, de directeur van Schiphol en de betrokken adviesbureaus. Er is geen inhoudelijke reactie gegeven.

De aangifte van de samenwerkende actiegroepen staat niet op zichzelf. Er komt steeds meer boven tafel over stikstofberekeningen en ook de Raad van State kwam vorige week met een ongevraagd advies waarin ze zegt dat de informatievoorziening naar burgers en Tweede Kamerleden beter moet.

Stichting Red de Veluwe heeft samen met een aantal andere organisaties eind vorig jaar een handhavingsverzoek ingediend bij de Minister Schouten van Landbouw natuur en voedselkwaliteit
(LNV).

Coalitiepartij ChristenUnie gaat ervan uit dat Lelystad Airport op de lange baan wordt geschoven. Deze kabinetsperiode ziet de partij het niet meer zitten om een besluit te nemen over de opening. Daardoor is de opening nog verder uit het zicht dan geplande datum van 1 november 2021.

Door de coronacrisis wordt er veel minder gevlogen. Omdat Lelystad Airport was bedoeld om vluchten van Schiphol over te nemen, is Lelystad Airport niet meer nodig. Voorlopig niet. ​

Het vliegveld is nog steeds niet open omdat er ieder keer iets niet klopt aan de plannen. Op dit moment zijn het de stikstofberekeningen. Ook hierin zijn fouten ontdekt en weer is door burgers aangetoond dat het Ministerie zijn zaakjes niet op orde heeft. Of misschien: toerekent naar getallen waarmee de luchthaven wél kan uitbreiden. 

Volgens de directeur van Schiphol duurt het nog wel 5 jaar voordat de luchtvaart in Nederland weer op het 'normale' niveau zit. Als dat zo is, zegt Eppo Bruins van de ChristenUnie: "dan kan Lelystad Airport niet open als overloopluchthaven."

Dit is in feite heel goed nieuws voor de inwoners van de Veluwe en in andere delen van het land waar de laagvliegroutes gepland zijn. 

Lees meer
Op de website van de NOS, bij de Volkskrant en de voorpagina van dagblad Trouw

Afgelopen vrijdag presenteerde het kabinet de Luchtvaartnota 2020-2050. Deze Luchtvaartnota houdt geen rekening met de Coronacrisis. Hiermee is het realiteitsgehalte van de Luchtvaartnota nihil. Minister Cora van Nieuwenhuizen denkt echter dat de luchtvaart zich snel zal herstellen als de coronacrisis voorbij is. Zij blijft derhalve hangen in het mantra van “groei van de luchtvaart en opening van Lelystad Airport eind 2021”.

In de media is veel aandacht besteed aan het streven om de C02 uitstoot van de luchtvaart in 2030 gereduceerd te hebben tot het niveau van 2005[1]. Wie zou denken dat een dergelijke reductie leidt tot minder vliegbewegingen komt bedrogen uit. De reductie van C02 lijkt met name te moeten komen vanuit de luchtruimherziening waardoor vliegtuigen vanaf 6000 voet de kortste route gaan kiezen[2]. Er zal dus sprake zijn van een (kleine) reductie van de Co2 uitstoot maar een toename van het aantal vliegbewegingen. Een toename van het aantal vliegbewegingen betekent een verdere aantasting van het woon-en leefklimaat en Natura-2000 gebieden.

Weliswaar belooft de Luchtvaartnota iets te gaan doen aan geluidshinder voor omwonenden maar de Luchtvaartnota blijft daarbij steken in vage termen als “onderzoek en monitoren van geluid”. Daar hebben bewoners weinig aan. Het kwaad is dan immers al geschied in de vorm van lawaai.

De 'gematigde' groei die het kabinet voorstaat leidt tot 650.000 vluchten in 2030 en 800.000 vluchten in 2050[3]. Burgers en de Natura-2000 gebieden krijgen de rekening voor hun kiezen.

Het kabinet houdt vast aan de opening van Lelystad Airport eind 2021. Uit de Luchtvaartnota blijkt dat Lelystad Airport gewoon autonoom gaat groeien. De Luchtvaartnota meldt dat Lelystad Airport “ook” de rol van overloopluchthaven voor Schiphol gaat vervullen. Het woordje “ook” is daarbij veelzeggend. Hiermee wordt bevestigd dat Lelystad Airport daarnaast autonome groei gaat faciliteren. Dit is uitdrukkelijk tegen de wens van de Tweede Kamer in. ​Ook zijn de gewraakte laagvliegroutes nog steeds niet van de baan.

​Tegen de opening van Lelystad Airport zijn door diverse organisaties handhavingsverzoeken ingediend in verband met de stikstofdepositie van de luchthaven. De kans is aanwezig dat het kabinet wordt teruggefloten door de rechter.

[1] CBS: In 2018 was de uitstoot van C02 door de luchtvaart in Nederland 12,7 miljoen KG en in 2005 11,1 miljoen KG. Ter vergelijking: IN 1990 was dit 5,1 miljoen KG.

[2] Blz. 50 Luchtvaartnota

[3] Blz. 71 Luchtvaartnota